Innowacja pedagogiczna

„SZTUKA A OSOBOWOŚĆ”

„Szczęśliwy wiek, gdy stwierdza się, że podczas tworzenia można robić wszystko, co się chce, naprawdę wszystko, jest się jeszcze panem świata tak dalece, że nie można w to wątpić”
Anne Jacgues

Wstęp

Program „Sztuka a osobowość” opracowany przez Radę Pedagogiczną Przedszkola nr 67 w Warszawie jest zgodny z „Podstawą programową wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego”. (Dz. U z dn. 14.02.2017 r., poz. 59)

Dziecko przychodzi na świat bogato wyposażone. Ma wrodzoną potrzebę poznawania świata i odkrywania go z wielką odwagą. Okresem rozwojowym, w którym najsilniej zaznacza się potencjał indywidualności dziecka, jest wiek przedszkolny. Jest to wiek najbardziej twórczy w życiu, nieskażony jeszcze schematyzmem myślenia i działania. Charakteryzuje go ogromna dociekliwość w zadawaniu pytań i swoisty upór w działaniu i poznawaniu. Dziecko jest spontaniczne, radosne i cieszy się, zarówno efektem swoich działań, jak i procesem odkrywania. Cechuje je ogromna wyobraźnia, zdolność do fantazjowania, umiejętność improwizowania, niezwykła pomysłowość.

Te cechy dziecka zainspirowały nauczycielki naszego przedszkola do opracowania programu „Sztuka a osobowość”. Zadaniem przedszkola jest wspieranie wielokierunkowej aktywności dziecka przez organizowanie warunków, które sprzyjają nabywaniu doświadczeń w fizycznym, emocjonalnym, społecznym i poznawczym obszarze jego rozwoju.

Zdobywanie i przyswajanie wiedzy o sztuce powinno się odbywać w wyniku bezpośredniej obserwacji dzieł sztuki na wycieczkach, w teatrze, w muzeum oraz w trakcie samej działalności twórczej. Mocną stroną programu jest udział przedszkolaków w różnorodnych konkursach, imprezach i pokazach o charakterze artystycznym. W wielu z nich nasze dzieci odnosiły sukcesy, co utwierdziło nas w opracowaniu własnego projektu innowacji pedagogicznej.

Potrzeba ekspresji twórczej jest naturalną formą wyrażania przez dzieci w wieku przedszkolnym emocji, wrażliwości oraz zdolności intelektualnych. Nauczyciele powinni inspirować dzieci do wyzwalania własnej kreatywności twórczej wyrażanej na różne sposoby: technikami plastycznymi, tańcem, śpiewem, ruchem, gestem, mimiką i słowem.

W oparciu o treści edukacyjne zawarte w podstawie programowej wyodrębniono obszar „Jestem odbiorcą i twórcą” dotyczący wychowania przez sztukę:

Przygotowuję się do roli widza i aktora.
Rozwijam wyobraźnię muzyczną – gram, śpiewam i tańczę.
Działam plastycznie – maluję, rysuję, wycinam i lepię.

Zadania główne:

Wprowadzenie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowiadania się poprzez muzykę, małe formy teatralne oraz różnorodne formy plastyczne.

Rozwijanie indywidualnych zdolności, zainteresowań oraz szeroko rozumianej aktywności twórczej.

1. Przygotowuję się do roli widza i aktora

Wykorzystanie walorów teatru i literatury odgrywa szczególną rolę w procesie dydaktyczno – wychowawczym przedszkola. Udział dziecka w różnego typy przedstawieniach teatralnych pozwala na obcowanie z językiem literackim, pozwala na dostrzeganie piękna mowy ojczystej. W wieku przedszkolnym kształtuje się osobowość dziecka. Zakres i treść oddziaływań wychowawczych mogą decydować o dalszej drodze życiowej dziecka, jego postaw wobec świata, kultury i drugiego człowieka. Aby postawa jednostki była twórcza konieczne są pewne cechu umysłu, które należy kształtować i rozwijać. Dziecko powinno doznawać wielu bogatych i różnorodnych przeżyć, pobudzających je umysłowo i uczuciowo.

Cele główne:

– kształtowanie zainteresowania teatrem i literaturą dziecięcą oraz wyrażanie przeżyć z nimi związanych w różnorodnej inwencji twórczej.

– aktywizacja procesów mowy i myślenia.

– ukazywanie literatury i sztuk teatralnych jako źródła wiedzy o świecie i społeczeństwie, jego kulturze, tradycjach oraz najważniejszych wartościach.

Sposoby realizacji:

udział w inscenizacjach w roli aktora – teatrzyk przedszkolny, występy
przed zaproszonymi gośćmi, kolegami z innych grup;
uczestniczenie w cotygodniowych przedstawieniach teatralnych na terenie przedszkola i w teatrze np. Guliwer; Lalka; Służewski Dom Kultury;
oglądanie teatrzyków w wykonaniu nauczyciela oraz inscenizacji przygotowanych przez kolegów z innych grup;
zabawy w teatr połączone z tworzeniem własnych tekstów i scenek rodzajowych;
słuchanie utworów literatury dziecięcej;
poznawanie autorów literatury polskiej i obcej;
zwiedzanie muzeów i izb pamięci;
układanie nowych zakończeń do opowiadań i znanych bajek;
inscenizowanie literatury z wykorzystaniem kukiełek, pacynek i rekwizytów;
własna twórczość dziecięca – tworzenie swobodnych tekstów (technika Freineta);
wycieczki do bibliotek i księgarni;
organizowanie i uaktualnianie kącików książki w grupach i w bibliotece przedszkolnej;
uczestnictwo w akcji społecznej „Cała Polska czyta dzieciom”;
zachęcanie dzieci do korzystania z Przedszkolnego Punktu Wymiany Książek

2. Rozwijam wyobraźnię muzyczną – gram, śpiewam i tańczę

Muzyka jest dziedziną sztuki szczególnie sprzyjającą spontanicznej, aktywnej i twórczej wypowiedzi dzieci. W przedszkolu stwarzamy dzieciom okazję do kontaktu z muzyką, która jest jednym z elementów sprzyjających poznawaniu świata oraz rozwojowi twórczej aktywności. Słuchanie nagrań, bezpośredni kontakt z muzyką (koncerty, zajęcia umuzykalniające), śpiew, gra na instrumentach, ruch przy muzyce (pląsy i taniec), malowanie muzyki, czy tworzenie własnych tematów muzycznych pozwolą dzieciom stać się odkrywcami, wykonawcami i twórcami muzyki.

Cele główne:

– kształtowanie wrażliwości muzycznej: budzenie świadomości rytmu, kształtowanie umiejętności słuchania muzyki, wyrabianie umiejętności słuchania i śpiewania piosenek.

– kształtowanie umiejętności kreatywnego poruszania się w rytm muzyki: wyrabianie umiejętności wyczuwania i panowania nad swoim ciałem, rozwijanie płynności ruchów.

– poznawanie różnorodnych form i gatunków muzycznych, ich twórców i wykonawców.

Sposoby realizacji:

udział w zajęciach umuzykalniających, koncertach muzycznych;
udział w konkursach muzycznych oraz przeglądach muzycznych organizowanych na terenie dzielnicy;
udział w festiwalach piosenki organizowanych w przedszkolu;
realizowanie określonego rytmu za pomocą ruchów, gestów, odgłosów;
zabawy w rytmizowanie różnych tekstów, np. imion;
rozwiązywanie zagadek muzycznych – rozpoznawanie dźwięków instrumentów, rozpoznawanie znanych piosenek;
słuchanie utworów muzyki klasycznej w tonacjach dur – moll, prezentowanie różnych nastrojów w muzyce;
improwizacje ruchowe na tle utworów;
wyrażanie słowami przeżyć związanych z wysłuchanym utworem;
odtwarzanie nastroju muzyki i własnych przeżyć w formie plastycznej;
nauka piosenek i układów ruchowych do muzyki;
improwizacje wokalne, instrumentalne i ruchowe;
zabawy z wykorzystaniem instrumentów – rozpoznawanie i nazywanie;
udział w warsztatach tanecznych;
słuchanie bajek muzycznych;
słuchanie i nauka utworów ludowych – piosenek i elementów tańców.

3. Działam plastycznie – maluję, rysuję, wycinam i lepię.

Działalność plastyczna jest jedną z ważniejszych form aktywności dziecka, która pobudza emocje, procesy poznawcze, rozwój motoryczny i mowę. Rysunki i prace plastyczne dają obraz jego emocji, zainteresowań i rozwoju intelektualnego. Głównym celem prowadzonych zajęć plastycznych jest przygotowanie młodego, wrażliwego odbiorcy, a także twórcy sztuki.

Cele główne:

– stwarzanie sytuacji do wyrażania za pomocą różnej ekspresji plastycznej własnych emocji, przeżyć i zaobserwowanych zjawisk.

– poznawanie zwyczajów, tradycji i sztuki ludowej wybranych regionów Polski.

– doskonalenie umiejętności plastycznych poprzez różnorodne działania.

Sposoby realizacji:

udział w zajęciach artystycznych;
prezentacja prac plastycznych w Galerii „Służewiaczka”;
umożliwienie dzieciom oglądania dzieł plastycznych znanych twórców
poprzez wycieczki do muzeów i galerii:
– Muzeum Etnograficzne
– Muzeum Sztuki Współczesnej
– Muzeum Polskiego Ruchu Ludowego
– Muzea w Pałacu Kultury: Techniki, Ewolucji
– Muzeum Łowiectwa
– Muzeum Narodowe

wystawy w Służewskim Domu Kultury;
albumy z biblioteczki przedszkolnej oraz z innych źródeł;
współpraca z Instytutem Audiowizualnym w Warszawie;
spotkania z artystą plastykiem i zajęcia warsztatowe;
tworzenie przez dzieci małych dzieł sztuki z wykorzystaniem różnorodnych technik plastycznych i materiałów;
udział dzieci w projektowaniu i wykonywaniu elementów dekoracji, strojów np. do uroczystości przedszkolnych, teatrzyków;
udział w konkursach plastycznych na terenie placówki i poza przedszkolem.

Efekty uzyskane po realizacji treści zawartych w obszarze dotyczącym literatury i teatru

Dziecko na koniec wychowania przedszkolnego będzie:

– z wielką uwagą podejmować i radośniej odgrywać role w zabawach teatralnych,

– lepiej posługiwać się mimiką, gestem i ruchem,

– z większą łatwością naśladować zachowania bohaterów baśni, opowiadań, filmów i przedstawień teatralnych dla dzieci;
– rozumieć umowne znaczenie rekwizytu i umieć się nim posłużyć w odgrywanej scence, a także „ożywić” np. pacynkę zabawie teatralnej;
– sprawniej prowadzić monolog i uczestniczyć w dialogach, wczuwając się w odgrywaną rolę;

– przestrzegać zasad właściwego zachowania w trakcie uroczystości, koncertów, przedstawień w teatrze;
– łatwiej i skuteczniej uczyć się na pamięć wierszy, a także dostrzegać w utworach literackich walory estetyczne.

Efekty uzyskane po realizacji treści zawartych w obszarze wychowania muzycznego

Dziecko na koniec wychowania przedszkolnego będzie:

– bardziej wrażliwe na muzykę;
– odróżniać, rozpoznawać dźwięki, dostrzegać ich charakter;
– powtarzać usłyszane melodie, odtwarzać proste rytmy głosem, grając na instrumentach i pokazując ruchem;
– dostrzegać zmiany dynamiki muzyki, tempa i wysokości dźwięku;
– znać i śpiewać piosenki z repertuaru dziecięcego;
– wyrażać nastrój oraz charakter muzyki pląsając i tańcząc;
– używać prostych instrumentów do naśladowania dźwięków z otoczenia i improwizacji.

Efekty uzyskane po realizacji treści zawartych w obszarze wypowiadania się w różnych formach plastycznych

Dziecko na koniec wychowania przedszkolnego będzie:

– tworzyć prace bogate w szczegóły, czytelne i ciekawe kolorystycznie;

– rozróżniać wśród poznanych dzieł malarstwo, rzeźbę i architekturę;

– wykazywać zainteresowanie sztuką ludową swojego regionu;
– z łatwością wypowiadać się w różnych formach działalności plastycznej.

EWALUACJA:

Celem ewaluacji będzie uzyskanie informacji zwrotnej na temat prowadzonej innowacji.
Raz w roku będzie przeprowadzana ewaluacja w każdej grupie wiekowej ze wskazaniem osiągnięć dzieci.

W celu zebrania danych użyte będą:
harmonogram imprez,
zdjęcia,
podziękowania,
puchary,
wystawy prac dzieci w galerii „Służewiaczka”,
ankiety z rodzicami,
wywiady z dziećmi.

Zebrane informacje posłużą do sporządzenia sprawozdania, porównania zamierzonych celów i osiągniętych rezultatów, a także wyciągnięcia wniosków i zaplanowania działań uwzględniających uzyskane wyniki w przyszłości.