Innowacja pedagogiczna

 „SZTUKA A OSOBOWOŚĆ”

Autorzy:
Ewa Ignatowicz
Bogumiła Zadrożna
Bogusława Lachner
Beata Machaj
Wanda Sejbuk 
Małgorzata Tytkie


 „Szczęśliwy wiek, gdy stwierdza się, że podczas tworzenia można robić wszystko, co się chce, naprawdę wszystko, jest się jeszcze panem świata tak dalece, że nie można w to wątpić”

Anne Jacgues

Wstęp

Program „Sztuka a osobowość” opracowany przez Radę Pedagogiczną Przedszkola nr 67 w Warszawie jest zgodny z „Podstawą programową wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego”. (Dz. U z dn. 18.06.2014, poz. 803)

Dziecko przychodzi na świat bogato wyposażone. Ma wrodzoną potrzebę poznawania świata i odkrywania go z wielką odwagą. Okresem rozwojowym, w którym najsilniej zaznacza się potencjał indywidualności dziecka, jest wiek przedszkolny. Jest to wiek najbardziej twórczy w życiu, nieskażony jeszcze schematyzmem myślenia i działania. Charakteryzuje je ogromna dociekliwość w zadawaniu pytań i swoisty upór w działaniu i poznawaniu. Jest spontaniczne, radosne i cieszy się, zarówno efektem swoich działań, jak i procesem odkrywania. Cechuje je ogromna wyobraźnia, zdolność do fantazjowania, umiejętność improwizowania, niezwykła pomysłowość…

Te cechy dziecka zainspirowały nauczycielki naszego przedszkola  do opracowania programu „Sztuka a osobowość”- poznawanie świata przez sztukę wymaga stosowania różnorodnych form pracy z dziećmi.

Ważne jest wytworzenie odpowiedniego klimatu zajęć. Zdobywanie
i przyswajanie wiedzy o sztuce powinno się odbywać w wyniku bezpośredniej obserwacji dzieł sztuki na wycieczkach, w teatrze, w muzeum oraz w trakcie samej działalności twórczej. Regularny oraz przemyślany kontakt z wybranymi przedmiotami, elementami natury pobudza ekspresję twórczą dzieci. Formy i metody pracy są dostosowane do wieku, umiejętności i możliwości dzieci. Sposoby realizacji powinny wpływać na rozwój różnych cech każdego dziecka. Mają też umożliwiać dzieciom zdolnym pogłębianie wiedzy i umiejętności w dziedzinie sztuki. Mocną stroną programu jest udział przedszkolaków w różnorodnych konkursach, imprezach i pokazach o charakterze artystycznym. W wielu z nich nasze dzieci odnosiły sukcesy, co utwierdziło nas w opracowaniu własnego projektu innowacji pedagogicznej.

W oparciu o treści edukacyjne zawarte w podstawie programowej wyodrębniono następujące dziedziny sztuki:

  1. Wychowanie przez sztukę – dziecko widzem i aktorem.
  2. Wychowanie przez sztukę – muzykę i śpiew, pląsy i taniec.
  3. Wychowanie przez sztukę – różne formy plastyczne.

Zadania główne:

Wprowadzenie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowiadania się poprzez muzykę, małe formy teatralne oraz różnorodne formy plastyczne. 

Rozwijanie indywidualnych zdolności, zainteresowań oraz szeroko rozumianej aktywności twórczej.

  1. Dziecko widzem i aktorem.

Wykorzystanie walorów teatru i literatury odgrywa szczególną rolę w procesie dydaktyczno – wychowawczym przedszkola. Udział dziecka w różnego typy przedstawieniach teatralnych pozwala na obcowanie z językiem literackim, pozwala na dostrzeganie piękna mowy ojczystej. W wieku przedszkolnym kształtuje się osobowość dziecka. Zakres i treść oddziaływań wychowawczych mogą decydować o dalszej drodze życiowej dziecka, jego postaw wobec świata, kultury i drugiego człowieka. Aby postawa jednostki była twórcza konieczne są pewne cechu umysłu, które należy kształtować i rozwijać. Dziecko powinno doznawać wielu bogatych
i różnorodnych przeżyć, pobudzających je umysłowo i uczuciowo.

Cele główne:

  1. Kształtowanie zainteresowania teatrem i literaturą dziecięcą oraz wyrażanie przeżyć z nimi związanych w różnorodnej inwencji twórczej.
  2. Aktywizacja procesów mowy i myślenia.
  3. Ukazywanie literatury i sztuk teatralnych jako źródła wiedzy o świecie i społeczeństwie, jego kulturze, tradycjach oraz najważniejszych wartościach.

Sposoby realizacji:

  • udział w inscenizacjach w roli aktora – teatrzyk przedszkolny, występy
    przed zaproszonymi gośćmi, kolegami z innych grup;
  • uczestniczenie w cotygodniowych przedstawieniach teatralnych na terenie
    przedszkola i w teatrze np. Guliwer; Lalka; Służewski Dom Kultury;
  • oglądanie teatrzyków w wykonaniu nauczyciela oraz inscenizacji przygotowanych przez kolegów z innych grup;
  • zabawy w teatr połączone z tworzeniem własnych tekstów i scenek rodzajowych;
  • słuchanie utworów literatury dziecięcej;
  • poznawanie autorów literatury polskiej i obcej;
  • zwiedzanie muzeów i izb pamięci;
  • układanie nowych zakończeń do opowiadań i znanych bajek;
  • inscenizowanie literatury z wykorzystaniem kukiełek, pacynek i rekwizytów;
  • własna twórczość dziecięca – tworzenie swobodnych tekstów (technikaFreineta);
  • wycieczki do bibliotek i księgarni;
  • organizowanie i uaktualnianie kącików książki w grupach i w bibliotece przedszkolnej;
  • uczestnictwo w akcji społecznej „Cała Polska czyta dzieciom”;
  • zorganizowanie Przedszkolnego Punktu Wymiany Książek.
  1. Muzyka i śpiew, pląsy i taniec.

Muzyka jest dziedziną sztuki szczególnie sprzyjającą spontanicznej, aktywnej i twórczej wypowiedzi dzieci. W przedszkolu stwarzamy dzieciom okazję do kontaktu z muzyką, która jest jednym z elementów sprzyjających poznawaniu świata oraz rozwojowi twórczej aktywności. Słuchanie nagrań, bezpośredni kontakt z muzyką (koncerty, zajęcia umuzykalniające), śpiew, gra na instrumentach, ruch przy muzyce (pląsy i taniec), malowanie muzyki, czy tworzenie własnych tematów muzycznych pozwolą dzieciom strać się odkrywcami, wykonawcami i twórcami muzyki.

Cele główne:

  1. Kształtowanie wrażliwości muzycznej: budzenie świadomości rytmu, kształtowanie umiejętności słuchania muzyki, wyrabianie umiejętności słuchania i śpiewania piosenek.
  2. Kształtowanie umiejętności kreatywnego poruszania się w rytm muzyki: wyrabianie umiejętności wyczuwania i panowania nad swoim ciałem, rozwijanie płynności ruchów.
  3. Poznawanie różnorodnych form i gatunków muzycznych, ich twórców i wykonawców.

Sposoby realizacji:

  • udział w zajęciach umuzykalniających, koncertach muzycznych;
  • udział w konkursach muzycznych oraz przeglądach muzycznych organizowanych na terenie dzielnicy;
  • udział w festiwalach piosenki organizowanych w przedszkolu;
  • realizowanie określonego rytmu za pomocą ruchów, gestów, odgłosów;
  • zabawy w rytmizowanie różnych tekstów, np. imion;
  • rozwiązywanie zagadek muzycznych – rozpoznawanie dźwięków instrumentów, rozpoznawanie znanych piosenek;
  • słuchanie utworów muzyki klasycznej w tonacjach dur – moll, prezentowanie różnych nastrojów w muzyce;
  • improwizacje ruchowe na tle utworów;
  • wyrażanie słowami przeżyć związanych z wysłuchanym utworem;
  • odtwarzanie nastroju muzyki i własnych przeżyć w formie plastycznej;
  • nauka piosenek i układów ruchowych do muzyki;
  • improwizacje wokalne, instrumentalne i ruchowe;
  • zabawy z wykorzystaniem instrumentów – rozpoznawanie i nazywanie;
  • udział w warsztatach tanecznych;
  • słuchanie bajek muzycznych;
  • słuchanie i nauka utworów ludowych – piosenek i elementów tańców.
  1. Różne formy plastyczne.

Działalność plastyczna jest jedną z ważniejszych form aktywności dziecka, która pobudza emocje, procesy poznawcze, rozwój motoryczny i mowę. Rysunki i prace plastyczne dają obraz jego emocji, zainteresowań i rozwoju intelektualnego. Głównym celem prowadzonych zajęć plastycznych jest przygotowanie młodego, wrażliwego odbiorcy, a także twórcy sztuki.

Cele główne:

  1. Stwarzanie sytuacji do wyrażania za pomocą różnej ekspresji plastycznej własnych emocji, przeżyć i zaobserwowanych zjawisk.
  2. Poznawanie zwyczajów, tradycji i sztuki ludowej wybranych regionów Polski.
  3. Doskonalenie umiejętności plastycznych poprzez różnorodne działania.

Sposoby realizacji:

  • udział w zajęciach artystycznych;
  • prezentacja prac plastycznych w Galerii „Służewiaczka”; 
  • umożliwienie dzieciom oglądania dzieł plastycznych znanych twórców
    poprzez:
    wycieczki do muzeów i galerii:
    – Muzeum Etnograficzne
    – Muzeum Sztuki Współczesnej
    – Muzeum Polskiego Ruchu Ludowego
    – Muzea w Pałacu Kultury: Techniki, Ewolucji
    – Muzeum Łowiectwa
    – Muzeum Narodowym
  • wystawy w Służewskim Domu Kultury
  • albumy z biblioteczki przedszkolnej oraz z innych źródeł
  • współpraca z Instytutem Audiowizualnym w Warszawie;
  • spotkania z artystą plastykiem i zajęcia warsztatowe;
  • tworzenie przez dzieci małych dzieł sztuki z wykorzystaniem różnorodnych technik plastycznych i materiałów;
  • udział dzieci w projektowaniu i wykonywaniu elementów dekoracji, strojów
    np. do uroczystości przedszkolnych, teatrzyków;
  • udział w konkursach plastycznych na terenie placówki i poza przedszkolem.

    Efekty uzyskane po realizacji treści zawartych w obszarze     „Dziecko widzem i aktorem”

Starszy przedszkolak będzie:

– z wielką uwagą podejmować i radośniej odgrywać role w zabawach teatralnych, lepiej posługiwać się mimiką, gestem i ruchem, z większą łatwością naśladować zachowania bohaterów baśni, opowiadań, filmów i przedstawień teatralnych dla dzieci;
– rozumieć umowne znaczenie rekwizytu i umieć się nim posłużyć w odgrywanej scence, a także „ożywić” np. pacynkę zabawie teatralnej;
– sprawniej prowadzić monolog i uczestniczyć dialogach, wczuwając się w odgrywaną rolę;
– łatwiej i skuteczniej uczyć się na pamięć wierszy, a także dostrzegać w utworach literackich walory estetyczne. 

Efekty uzyskane po realizacji treści zawartych w obszarze wychowania muzycznego

Starszy przedszkolak będzie:

– bardziej wrażliwy na muzykę;
– odróżniał dźwięki, dostrzegał ich charakter, rozpoznawał dźwięki;
– powtarzał usłyszane melodie, odtwarzał proste rytmy głosem, grając na instrumentach i pokazując ruchem;
– dostrzegał zmiany dynamiki muzyki, tempa i wysokości dźwięku;
– znał i śpiewał piosenki z repertuaru dziecięcego;
– wyrażał nastrój oraz charakter muzyki pląsając i tańcząc;
– używał prostych instrumentów do naśladowania dźwięków z otoczenia i improwizacji.

 Efekty uzyskane po realizacji treści zawartych w obszarze wypowiadania się w różnych formach plastycznych

Starszy przedszkolak będzie:

– tworzył prace bogate w szczegóły, czytelne i ciekawe kolorystycznie;
– z łatwością wypowiadał się w różnych formach działalności plastycznej.

 EWALUACJA:

Celem ewaluacji będzie uzyskanie informacji zwrotnej na temat prowadzonej innowacji.
Raz w roku będzie przeprowadzana ewaluacja w każdej grupie wiekowej ze wskazaniem osiągnięć dzieci.
W celu zebrania danych użyte będą:
harmonogram imprez,
zdjęcia,
podziękowania,
puchary,
wystawy prac dzieci w galerii „Służewiaczka”,
ankiety z rodzicami,
wywiady z dziećmi.

Zebrane informacje posłużą do sporządzenia sprawozdania, porównania zamierzonych celów i osiągniętych rezultatów, a także wyciagnięcia wniosków
i zaplanowania działań uwzględniających uzyskane wyniki w przyszłości.